Σύντομη ιστορία του Μαθητικού κινήματος - 23 χρόνια από τη δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα

Αναδημοσίευση άρθρου της Μαθητικής Αντεπίθεσης (Νοέμβριος 2013) για το μαθητικό κίνημα μεταπολεμικά στην Ελλάδα με αφορμή τα 23 χρόνια από την δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα.

ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Εν έτει 2013 όπου η κυβέρνηση περνάει όλα αυτά τα βάρβαρα μέτρα για τη δημόσια, παιδεία το μαθητικό κίνημα πρέπει να οργανωθεί να αντισταθεί και να παλέψει για το δικαίωμα στη δωρεάν εκπαίδευση αλλά και στη ζωή. Πολλοί συμμαθητές μας αναρωτιούνται αν οι μαθητές είναι ικανοί να αγωνιστούν, να τα βάλουν με μια κυβέρνηση και να την νικήσουν. Με μια αναδρομή στο παρελθόν του μαθητικού κινήματος έως και σήμερα βλέπουμε ότι οι μαθητές ξεσηκώθηκαν και κατάφεραν να διεκδικήσουν ,αλλά και να κερδίσουν μεγάλους αγώνες.

Η πρώτες μαθητικές κινητοποιήσεις στην μεταπολεμική Ελλάδα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ενάντια στον νόμο 4000 (περί τεντυμποϊσμού) και το ασφυκτικό πλαίσιο που είχε θέσει το μετεμφυλιακό καθεστώς στη νεολαία. Οι μαθητές θα παίξουν πρωτοπόρο ρόλο και στα Ιουλιανά του 1965 και στις κινητοποιήσεις του «114». Όσο και αν δεν είναι ευρέως γνωστό, μαθητές συμμετείχαν ενεργά και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το ’73 η οποία ήταν και η αρχή του τέλους της χούντας. Αν και δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία, είναι γνωστό ότι στο Πολυτεχνείο τις μέρες της κατάληψης λειτούργησε μαθητική συνέλευση, ενώ και ο κατάλογος των νεκρών δείχνει ότι πολλοί από αυτούς ήταν μαθητές που δολοφονήθηκαν είτε από τον στρατό που εισέβαλλε στις 17 Νοέμβρη στο Πολυτεχνείο, είτε από τις συγκρούσεις με την αστυνομία και τον στρατό στους γύρω δρόμους. Οι μαθητές αναπτύσουν σημαντική δράση και στην μεταπολίτευση όπου για πρώτη φορά επιτράπηκε ο συνδικαλισμός των μαθητών. Ένας από τους πρώτους νεκρούς της μεταπολίτευσης ήταν ο μαθητής Σιδέρης Ισιδωρόπουλος που δολοφονήθηκε παραμονές πρωτομαγιάς όταν παρασύρθηκε από αυτοκίνητο στην προσπάθεια του να διαφύγει από κυνηγητό αστυνομικών για παράνομη αφισοκόλληση. Στις 4 Μάη του 1976 4000 διαδηλώνουν προς το κοινοβούλιο παρά την απαγόρευση της πορείας από την αστυνομία. Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει και στην περίπτωση του Πολυτεχνείου του 1985 όπου σε συγκρούσεις μετά την πορεία του Πολυτεχνείου ο αγωνιστής του μαθητικού κινήματος Μιχάλης Καλτεζάς δολοφονήθηκε (πυροβολήθηκε πισώπλατα) από τον αστυνομικό Μελίστα. Ακολούθησαν συγκρούσεις και επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα σε πολλές πόλεις και ειδικά στην Αθήνα. Νέες μαζικές κινητοποιήσεις έγιναν το 1990 όταν το δικαστήριο αθώωσε τον δολοφόνο Μελίστα. Στην Θεσσαλονίκη μάλιστα καταλήφθηκε και το Υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης (με συμμετοχή και της Μαθητικής Αντεπίθεσης).

Η πιο μεγάλη και γνωστή κινητοποίηση των μαθητών τα τελευταία χρόνια έγινε με το κίνημα καταλήψεων του ’90-’91. Η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση της ΝΔ με πρωθυπουργό τον Μητσοτάκη είχε βάλει στόχο να ιδιωτικοποιήσει τα πάντα στην Ελλάδα. Με υπουργό παιδείας τον Κοντογιαννόπουλο, ήθελε να περάσει ένα νόμο για την εκπαίδευση που θα καταργούσε όλα μας τα δικαιώματα. Από τον Ιούνιο το ΄90 ξεκινάν οι πρώτες αντιδράσεις εκπαιδευτικών με απεργίες. Στα μέσα του Οκτώβριου του '90 ξεκινά η συζήτηση για το νέο πολυνομοσχέδιο  το οποίο το οποίο τίθεται σε ισχύ από τις 22 Νοεμβρίου .

Το πολυνομοσχέδιο αυτό παρουσιάστηκε ως εξής:

1)ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: επαναθεσμοθετούνται οι γραπτές προαγωγικές εξετάσεις (από την πέμπτη στην έκτη τάξη αλλά και από το δημοτικό στο γυμνάσιο)

2)ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: α) Επαναθεσμοθετουνται οι γραπτές προαγωγικές εξετάσεις και στο γυμνάσιο-λύκειο σε κάθε τάξη.

β) Κατάργηση των αδικαιολόγητων απουσιών.

γ) Επιβολή ομοιόμορφης ενδυμασίας  
δ)Εισήγαγε μονάδες παιδαγωγικού έλεγχου (point system)
ε) Επέκταση πειθαρχικού έλεγχου και στην εξωσχολική ζωή
στ) Επανακαθιέρωση προσευχής, έπαρση σημαίας και εκκλησιασμού
ζ) Κατάργηση εκδρομών και περιπάτων 

3)ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:
α) Ιδιωτικοποίηση ΑΕΙ
β) Κατάργηση πανεπιστημιακών συγγραμμάτων
γ) Περικοπή δωρεάν σίτισης και διαμονής

Χρονικό του μαθητικού κινήματος του ‘91

Αρχές Νοεμβρίου εμφανίζονται οι πρώτες καταλήψεις σχολείων  σε Κρήτη, Πάτρα, Κέρκυρα και Θεσσαλονίκη .Με τη δημοσίευση του πολυνομοσχεδίου (22 Νοέμβριου) ξεκινάνε  δυναμικές και μαζικές καταλήψεις και στην Αθήνα, μέχρι τέλη Νοεμβρίου όλα σχεδόν τα σχολεία βρίσκονται υπό κατάληψη και συγκροτούνται συντονιστικά σε όλες τις πόλεις. Στις 29 Νοεμβρίου πραγματοποιείται ένα τεράστιο συλλαλητήριο μαθητών και φοιτητών. Ξεκινάνε συντονιστικά μαθητών και φοιτητών και πλήθος πανεπιστήμιων βρίσκονται υπό κατάληψη και ταυτόχρονα πραγματοποιούνται πορείες σε καθημερινή βάση. Στις 14 Δεκεμβρίου το πανελλαδικό συντονιστικό αποφασίζει την οργάνωση μιας πανελλαδικής πορείας που θα καταλήξει στο υπουργείο Παιδείας, όπου η καταστολή των ΜΑΤ τραυματίζει φοιτητές και μαθητές.

Μετά τα γεγονότα αυτά η κυβέρνηση αντεπιτίθεται προσπαθώντας να ανακαταλάβει τα σχολεία επιστρατεύοντας ανακριτές, εισαγγελείς, διευθυντές και οργανωμένους ΝεοΔημοκράτες αυτοπαρουσιαζόμενους ως «αγανακτισμένους» γονείς . Η καταστολή από τα ΜΑΤ συνεχίζεται και στις 19 Δεκεμβρη με τον ξυλοδαρμό του μαθητή Χ. Χριστόπουλο στο συγκρότημα σχολείων της Γκράβας, στην Αθήνα. Ο ξυλοδαρμός ξεκίνησε ένα νέο κύμα εξαγρίωσης των μαθητών ενάντια στην κυβέρνηση. Στις 8/1 ομάδα της νεολαίας της ΝΔ(ΟΝΝΕΔ) επιχειρεί ανοίξει με τραμπουκισμούς  την κατάληψη του 3ου ΓΕΛ Πάτρας και οι μαθητές καλούν καθηγητές και γονείς για να τους βοηθήσουν. Πρώτος στο σχολειό έφτασε ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας ο οποίος χτυπήθηκε θανάσιμα με λοστό στο κεφάλι από τον Γιάννη Καλαμπόκα  πρόεδρο τοπικής ΟΝΝΕΔ Αχαΐας και δημοτικό συμβούλιο Πατρών με τη Νέα Δημοκρατία.

Το γεγονός φέρνει ένα μαζικό  κύμα αντιδράσεων και εξαγρίωσης και στις 10 Ιανουαρίου  καλείται συλλαλητήριο διαμαρτυρίας για την άδικη δολοφονία του καθηγητή  στην Αθήνα. Εκεί, τα ΜΑΤ έκανα συνεχή χρήση δακρυγόνων για να διαλύσουν το πλήθος των διαδηλωτών (εκατοντάδες χιλιάδες) και κατά την διάρκεια των επεισοδίων ξεσπάει πυρκαγιά στο πολυκατάστημα Κ. Μαρούσης, εξαιτίας της ρίψης δακρυγόνων  από άντρες των ΜΑΤ με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τέσσερεις άνθρωποι. Την επόμενη μέρα πραγματοποιείται  κι άλλες πορείες σε όλη τη χώρα, παντού καίγονται γραφεία της ΝΔ και γίνονται επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα. Επί δύο μέρες Αθήνα και Πάτρα φλέγονται στην κυριολεξία.  Η κυβέρνηση αναγκάζεται να αποσύρει το πολυνομοσχέδιο και να αποπέμψει τον Κοντογιαννόπουλο.

Λίγα χρόνια αργότερα το 1998-1999 η κατάσταση στην εκπαίδευση οξύνεται και πάλι αυτή την φορά με το εκπαιδευτικό σύστημα  μεταρρύθμισης Αρσένη, όπου ξεσηκώνει την μαθητική κοινότητα η οποία αντιδρά στο νέα  αντιεκπαιδευτικό σύστημα και ξεκίνα πολύμηνες καταλήψεις και πορείες σε όλη την χώρα . Ο υπουργός παιδείας Γεράιμος Αρσένη εφαρμόζοντας μία νεοφιλελεύθερη πολιτική, έχοντας πρότυπο το ''ευρωπαϊκό'' εκπαιδευτικό σύστημα της Ευρώπης, επιχείρησε και πάλι να επιτεθεί στα σχολεία. Το νομοσχέδιο του περιλάμβανε εξετάσεις πανελλαδικού τύπου σε β' και γ' τάξη του λυκείου σε 14 μαθήματα (!), (ενισχύοντας την παραπαιδεία), κατάργηση των παραπεμπτικών εξετάσεων του Σεπτέμβρη (δηλώνοντας ότι σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχουν) και υποβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης προς όφελος των ιδιωτικών ΙΕΚ.

Για παραπάνω από δύο μήνες οι μαθητές όλης της χώρας βρίσκονταν σε καταλήψεις, με τις πιο δυναμικές να γίνονται στα ΕΠΑΛ (τότε λέγονταν ΤΕΕ) με κέντρο αγώνα για όλη τη χώρα το σχολικό συγκρότημα της Γκράβας στην Αθήνα. Το σύνθημα «Κάτσε καλά Γεράσιμε» ακούγονταν σε όλη τη χώρα. Τελικά η κυβέρνηση μέσα από απειλές και συκοφαντίες προς το μαθητικό κίνημα κατάφερε να κάμψει την αντίστασή του. Ρόλο στην κάμψη των μαθητικών κινητοποιήσεων έπαιξε και η ΚΝΕ που συντονισμένα πρότεινε την λήξη των καταλήψεων μετά την περίφημη «συμφωνία της Γκράβας» (συμφωνία μεταξύ μαθητών-Υπουργείου και τερματισμός της κατάληψης της Γκράβας). Παρ’ όλα αυτά υπό την πίεση των αντιδράσεων αναγκάστηκε λίγα χρόνια μετά να αλλάξει τα αρκετά από τα βασικά του σημεία.

Δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτήν την αναδρομή στο μαθητικό κίνημα η εξέγερση της νεολαίας το 2008. Μετά τη δολοφονία του 15χρονού Αλέξη Γρηγορόπουλου από τον ειδικό φρουρό Κορκωνέα, η Ελλάδα συνταράχτηκε για δύο βδομάδες από καθημερινές τεράστιες διαδηλώσεις σε όλες τις πόλεις. Αν και οι κινητοποιήσεις ήταν εντελώς αυθόρμητες, και δεν εκφράστηκαν από ένα οργανωμένο κίνημα καταλήψεων, η ψυχή αυτής της εξέγερσης ήταν οι μαθητές. Οι διαδηλώσεις ήταν εξαιρετικά μαχητικές, με συγκρούσεις με τα ΜΑΤ καθημερινά και επιθέσεις στα αστυνομικά τμήματα. Ο Δεκέμβρης του 2008, μπορεί να μην πέτυχε κάτι χειροπιαστό, έβαλε όμως τις βάσεις για τους μεγάλους και παρατεταμένους αγώνες που ζούμε τα τελευταία πέντε χρόνια.

http://mathitiki-antepithesi.blogspot.gr/