ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ « ΠΙΣΤΗ, ΕΛΠΙΔΑ, ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΡΧΙΑ »

Για την αναρχική αντίληψη, πρακτική και οργάνωση στη σημερινή συγκυρία.

Κατεβάστε το συνημμένο αρχείο: pisti_elpida_peitharhia.pdf (application/pdf)

ΣΧΟΛΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ « ΠΙΣΤΗ, ΕΛΠΙΔΑ, ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΡΧΙΑ »

Αν και σε αρκετούς προξένησε δυσφορία, το σύνθημα "πίστη - ελπίδα - πειθαρχία για τον κομμουνισμό και την αναρχία" που ακούστηκε πρόσφατα, αποτέλεσε μια θετική τομή και συγκρούστηκε με τα ξεπερασμένα σχήματα που πια δεν μπορούν να απαντήσουν στη σημερινή πραγματικότητα. Μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε το αντιεξουσιαστικό αναρχικό πρόταγμα σαν μια στάση ηθικής καταγγελίας που δεν μπορούσε να νικήσει και για αυτό πρόσφερε στους φορείς του ικανοποίηση απλώς με να υπάρχει και να κάνει αισθητή την παρουσία του. Ο καπιταλισμός είχε καταφέρει να θεωρείται το "τέλος της ιστορίας" ακόμη και από τους εχθρούς του.

Είναι χαρακτηριστικό αυτής της ιδεολογικής νίκης το γεγονός ότι η "εξέγερση" εκτόπισε την λέξη "επανάσταση" στον λόγο των αντιεξουσιαστών. Η απεραντοσύνη του επαναστατικού έργου υποκαταστάθηκε από την επιδίωξη λιγότερο ή περισσότερο στιγμιαίων συγκρούσεων με το καθεστώς και την προπαγάνδιση διαφορετικών αξιών. Υπήρχε βέβαια σε ουκ ολίγες περιπτώσεις ένας λόγος υπέρ της δημιουργίας και επέκτασης ανταγωνιστικών εγχειρηματων, ανταγωνιστικών μικροκοινωνιών στο εσωτερικό της υπάρχουσας κοινωνίας με σκοπό την ανατροπή. Αλλά γενικά η πορεία προς αυτή την ανατροπή παρέμενε και παραμένει κάτι παραπάνω από νεφελώδης. Αυτό που είναι πρόβλημα δεν είναι φυσικά η αναπόφευκτη ασάφεια, όσο το να μην γίνεται προσπάθεια ξεπεράσματος της.

Μετα το «1968» το επαναστατικό πρόταγμα συνδέθηκε έντονα με τις έννοιες τις επιθυμίας και της απόλαυσης, μιας και αυτές ήταν οι έννοιες που εξέφραζαν εκείνη την στιγμή την άρνηση της επαναλαμβανόμενης μονότονης εργασίας και της μαζικοποιημένης κατανάλωσης -δηλαδη του φορντισμού- του «κράτους πρόνοιας»,της κατανάλωσης, της κοινωνικής ειρήνης κτλ. Το σύνθημα ήταν «εδώ και τώρα». Απέναντι στην διαρκή αναβλητικότητα των κομμουνιστικών κομμάτων ή στους τακτικισμούς των αριστερίστικών οργανώσεων οι αναρχικοί και οι αντιεξουσιαστές διέδωσαν την κουλτούρα ότι «η σύγκρουση είναι πάντα καλή». Οταν ο μεταφορντικός καπιταλισμός αφομοίωσε την «επιθυμία» και την «απόλαυση» στο ιδεολογικό του ρεπερτόριο και τα ανέδειξε περισσότερο από ποτέ άλλοτε σε εξαρτήματα της συσσώρευσης, οι αναρχικοι-αντιεξουσιαστές σωστά επέμειναν στην υπεράσπιση «αυθεντικών» επιθυμιών και απολαύσεων, αυτών που ξεπερνάνε τις οριοθετήσεις και οδηγούν στην εξέγερση.
Ωστόσο η «επιθυμία» και η «απόλαυση» στην καθημερινότητα, αν και είχαν την σημασία τους σαν έννοιες πριν μερικές δεκαετίες, είναι ανεπαρκείς για να στηρίξη της επαναστατικής υπόθεσης. Είναι φανερό ότι το να δίνεις μάχες και να υπομένεις το πίθανο κόστος τους δεν συνεπάγεται ότι απολαμβάνεις την ζωή περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Οι μάχες αυτές προσφέρουν βέβαια σημαντικές εμπειρίες-αναμφίβολα ο κοινωνικός πόλεμος είναι μια κορυφαία εμπειρία. Όμως είναι πολύ πιθανόν να στερηθείς σε αυτόν του πολέμου σημαντικά πράγματα, τον ύπνο σου, την ηρεμία σου, τις ασχολίες σου, κάποιες σχέσεις σου, την ελευθερία σου, την σωματική σου ακεραιότητα, την ζωή σου. Αυτό που μπορεί να σε οδηγήσει να τα υπομείνεις όλα αυτά δεν είναι οι καθημερινές «απλαύσεις » και «επιθυμίες». Προφανώς στη σύγκρουση, στη αφισσοκόληση, στο ξενύχτι για να γράψεις ένα κείμενο υπάρχει και επιθυμία και απόλαυση αλλά δεν είναι η «επιθυμία» και η «απόλαυση» της καλοπέρασης. Ειναι η επιθυμία και η απόλαυση του να φέρνεις του να ολοκληρώνεις ήνα πραγματοποιείς ένα δύσκολο δημιουργικό έργο ή μια πολιτική απόφαση. Κατά μία έννοια, μια τέτοια επιλογή περιλαμβάνει ένα σημαντικό ποσοστό «θυσίας». Η έννοια αυτή εχει γίνει αντικείμενο οξυδερκών κριτικών από σημαντικούς θεωρητικούς, κριτικές που ήταν δικαιολογημένες απέναντι στη λογική ότι η πολιτική δουλειά είναι τα πάντα και η καθημερινές χαρές τις ζωής δευτερεύουσας σημασίας. Ωστόσο δεν γνωρίζω καμία επανάσταση ή πόλεμο που να έγινε χωρίς «θυσία». Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η ζωή των αγωνιζόμενων πρέπει να κατευθύνεται μόνο προς την εκπλήρωση κάποιων καθηκόντων και όχι προς την καθημερινή απόλαυση της ζωής. Το ερώτημα λοιπόν της σχέσης επαναστατικού - δηλαδή ελεύθερα επιλεγμένου - καθήκοντος και καθημερινής απόλαυσης είναι ανοιχτό και δεν επιδέχεται εύκολες απαντήσεις. Αυτό που δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να κάνουμε είναι να σβήνουμε το ερώτημα.

Σήμερα, η εποχή απαιτεί από εμάς πολύ περισσότερα από την πρόταση της εξέγερσης. Οι λεηλασίες και οι καπιταλιστική βία επελαύνουν με ασύλληπτους ρυθμούς και δεν φαίνεται να υπάρχει κανείς για να τους σταματήσει. Η ανασυγκρότηση του επαναστατικού προτάγματος και η εκ νέου ανάδυση ενός επαναστατικού κινήματος απατεί τον καθορισμό και την συνάρθρωση βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει προφανώς πίστη σε αυτούς τους στόχους, στην αναγκαιότητα τους για τον εξανθρωπισμό της κοινωνίας και της ζωής. Σημαίνει ελπίδα στην δυνατότητα επίτευξης τους. Και ακόμη, επιλογή πειθαρχίας ώστε να φέρνουμε σε πέρας αυτά που συλλογικά θεωρούμε αναγκαία: Πίστη, Ελπίδα, Πειθαρχία λοιπόν, σαν συστατικά στοιχεία της πάλης ενάντια στην απόγνωση και την παράλυση.

Φυσικά οι αγωνιζόμενοι γνωρίζουν καλά την σημασία αυτών των στοιχείων γιατί τα πραγματώνουν κάθε μέρα. Ωστόσο η ανοιχτή επίκληση τους θα επιτρέψει την ενδυνάμωση μιας ενιαίας συνείδησης υπεράσπισης ένα κοινού σκοπού. Οι καιροί που οι μικρές συγκρούσεις μας φαίνονταν σημαντικές έχει περάσει. Τώρα οι μικρές συγκρούσεις φαίνονται μάλλον ασήμαντες. Πρεπει να αρχίσουμε και πάλι όπως πριν αρκετές δεκαετίες, να σκεφτόμαστε το αδύνατο, αυτό που μην βρίσκοντας άλλες λέξεις, θα το αποκαλέσουμε «έφοδο στον ουρανό».

Ναι, την έφοδο στον ουρανό: Κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγης, ριζική αναδιανομή του πλούτου, οργάνωση της κοινωνίας με βάση συλλογικές αποφάσεις από τα κάτω, ακύρωση στην πράξη των εθνικών, φυλετικών και έμφυλων διαχωρισμών. Μα οι μεγαλοι στόχοι απαιτούν την ανάπτυξη και την οργάνωση συλλογικών δεσμών μεγάλης κλίμακας. Απαιτεί κάτι περισσότερο από τον «συντονισμό» των επιμέρους εγχειρημάτων, απαιτεί μια δομή που χωρίς να είναι κεντριστική ή συγκεντρωτική, θα μπορεί να συνθέτει τις φωνές της αγωνιζόμενης βάσης και να επιτρέπει σε αυτή την σύνθεση να καθορίζει τα γεγονότα ακυρώνοντας ή κάνοντας προβληματική την κυριαρχία του κοινοβουλευτικού, μιντιακού, κρατικού, θεσμικού λόγου.

Το αδύνατο μπορεί και πρέπει να αρχίζει να γίνεται ορατή προοπτική. Η δυσφορία απέναντι στους θεσμούς της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η οργή για τους οργανισμούς/φορείς της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, ο μαχητικός αντιφασισμός αποτελούν κοινωνικές λογικές και συμπεριφορές που κάνουν το έδαφος γόνιμο για τον πόθο μιας μεγάλης κοινωνικής αλλαγής. Αυτό που είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο είναι να τονίσουμε ότι τα άλματα στην ιστορία είναι δυνατά και ότι το «βήμα σημειωτόν» ποτέ δεν υπήρξε αιώνιος ιστορικός νόμος. Πριν το 1789 μια κοινωνική ζωή χωρίς τον «ελέω Θεού» Βασιλιά φαινόταν τρελό όνειρο. Κι όμως, έγινε
πραγματικότητα. Είναι η ώρα να αρχίσουμε να καλλιεργούμε την συνείδηση ενός νέου «1789» που θα φέρει το σύνθημα «Ελευθερία Ισότητα Αδελφοσύνη» μέχρι τις έσχατες του συνέπειες.

Είναι παράδοξο ότι η ύπαρξη μιας κοινωνίας οργανωμένη με βάση τις συλλογικές αποφάσεις φαίνεται σήμερα αδύνατη στους περισσότερους, αν και οι τεχνικές δυνατότητες ενημέρωσης, επικοινωνίας , συντονισμού, οργάνωσης είναι αφάνταστα πιο υψηλές από ότι κάποιες δεκαετίες πριν. Είνα παράδοξο το ότι όταν αυτές οι τεχνικές δυνατότητες ήταν πολύ μικρότερες η πίστη στην κοινωνική αυτοδιεύθυνση ήταν μεγαλύτερη. H ιδεολογική νίκη του καθεστώτος φαίνεται από την επιτυχία του στο να πείσει τους ανθρώπους ότι είναι αδύνατο αυτό που τεχνικά είναι πιο εφικτό από ποτέ. Οι «κοινωνίες της γνώσης» πάσχουν από μια θανάσιμη έλλειψη συλλογικής αυτοπεποίθησης και αποφασιστικότητας. Και αυτό συμβαίνει σε σημαντικό βαθμό επειδή υπάρχει τεχνική γνώση μα δεν υπάρχει πολιτική μνήμη. Οι εκμεταλλευόμενοι/καταπιεζόμενοι είμαστε αποκομμένοι από εκείνες τις ιστορικές εμπειρίες που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν σημεία αναφοράς μιας συλλογικής ταυτότητας. Μερικές δεκαετίες καταναλωτικής ιδιώτευσης ήταν αρκετές για να γίνουμε οι πιο ευφυείς επιλήσμονες στην ιστορία.

Αυτό που προέχει σήμερα είναι η συγκεκριμενοποίηση των πολιτικών, οργανωτικών και θεωρησιακών στοιχείων του αντιεξουσιαστικού προτάγματος που θα του επιτρέψουν να λειτουργήσει σαν μια όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρη κοινωνική πρόταση. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ξαναδιαβάσουμε όλες τις επαναστατικές εμπειρίες του 19ου και 20ου αιώνα: την Κομμούνα του Παρισιού, τα πρώτα σοβιέτ στην Ρωσία, το Μαχνοβίτικο κίνημα, την κοινωνική επανάσταση στην Ισπανία, τα επαναστατικά κινήματα σε Ιταλία, Γερμανία, Ουγγαρία μετά τον πρώτο παγκόσμιο πολεμο. Να δούμε χωρίς δογματικές αγκυλώσεις αναρχικής καθαρότητας πώς οργανώθηκαν και εκφράστηκαν αυτές οι εμπειρίες , τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους. Να σκεφτούμε πώς θα μπορούσαν να είναι οι στιγμές της αποφασιστικής επαναστατικής αλλαγής, πώς θα μπορούσαμε να φτάσουμε σε αυτές τις στιγμές και τί θα προτείναμε για την οργάνωση των απελευθερωμένων εδαφών. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η δική μας «έφοδο στον ουρανό» δεν θα είναι αναγκαστικά επανάληψη των προηγούμενων. Ο ρόλος της βίας και της στρατιωτικής αναμέτρησης ίσως να έχει αλλάξει και μπορεί να μας συμφέρει που έχει αλλάξει: η καταστολή δεν διστάζει να τσακίζει τους αγωνιζόμενους, ωστόσο μάλλον πια δεν είναι τόσο εύκολο να τους σφάζει όπως στις επαναστάσεις του παρελθόντος.

Η συζήτηση πάνω στα παραπάνω ζητήματα είναι αναγκαία. Οι κοκορομαχίες νεοφιλελεύθερων και σοσιαλδημοκρατών γύρω από την «ανάπτυξη» , το μνημόνιο, την κρίση είναι ανυπόφορες και γεμίζουν τους πάντες απελπισία. Το ζητούμενο είναι να επιβάλλουμε μια αλλαγή αντζέντας και να φέρουμε το πρόταγμα της επαναστατικής αλλαγής στην ημερήσια διάταξη.

                                              

                                        ια επικοινωνία : gracchusbabeuf@riseup.net