ΕΡΤ, ΝΕΡΙΤ και ΕΑΜ ΕΛΑΣ ΜΕΛΙ–ΓΑΛΑ, του Γ. Πήττα

Με αφορμές το «πολυνομοσχέδιο» , την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για Εξεταστική  Επιτροπή για το κλείσιμο της ΕΡΤ και την πρόταση νόμου της Κυβέρνησης για αυτό που εκείνη αποκαλεί  «Δημόσια Τηλεόραση», κόλλησα τρεις μέρες στην τηλεόραση παρακολουθώντας τις συνεδριάσεις στη Βουλή.

 τα όσα λέγονται και αποφασίζονται εκεί μέσα δεν επηρέαζαν άμεσα τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, θα μπορούσα εύκολα να δω το θέαμα - ακρόαμα με ελαφρότητα.

Μάλιστα, έχοντας κατά νου την δημιουργική ένδεια που χαρακτηρίζει την πλειοψηφία του σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου, θα πρότεινα τη Βουλή, ως υποκατάστατο με έμφαση στην Αθηναϊκή Επιθεώρηση που μια φορά κι’ έναν καιρό, στα τέλη του 19ου αιώνα,  υπήρξε σπουδαία.

Το «θέατρο» της Ελληνικής Βουλής σήμερα.

Το σκηνικό βέβαια, παραμένει το ίδιο και αυτό με αποτέλεσμα να διευκολύνει την ανάδειξη του ποιοτικού ελλείμματος που χαρακτηρίζει, όχι όλα, αλλά πάρα πολλά μέλη του θιάσου.

Ξεκινώντας λοιπόν από τα κοστούμια (για να αρχίσω από τα απλά) μπορεί κανείς να παρατηρήσει μία ενδυματολογική σύγχυση που ίσως αποσκοπεί ασυνείδητα στην συνένωση πολλών διαφορετικών σχολών:

Από εμφανίσεις του τύπου «είμαι σοβαρός και κούκλος κοιτάξτε με» μέχρι μοντελάκια για τσιφτετέλια ή μπαράκια , και από ρουχαλάκια σχολής «λεχριτέ» μέχρι ταγιεράκια που φωνάζουν τα χιλιάδες ευρώ που καταβλήθηκαν για την απόκτησή τους.  

Ομολογώ, πως ο ενδυματολογικός κώδικας της Χ.Α. εμπνευσμένος από τα κοράκια νεκροθάφτες  του Λούκυ Λουκ, έχει τουλάχιστον μία κάποια συνέπεια.  Οι άνθρωποι, κατάγονται από το σκοτάδι καθοδηγούνται από αυτό και εκεί στοχεύουν.  Αν εξαιρέσω  τον ταχέως εξελισσόμενο Κασιδιάρη (μην υποτιμάτε αυτόν τον τύπο, επικοινωνιακά, σε σχέση με το «κοινό στόχο» που έχει, παίρνει άριστα τον τελευταίο καιρό) οι λοιποί Χρυσαυγίτες, καλύπτουν με τα κοστούμια τα μουγκανητά τους.  

Ο κάθε ένας και η κάθε μία βέβαια, έχει την αυτονόητη και απόλυτη ελευθερία να επιλέγει τι θα φορέσει.  Όταν όμως η δουλειά σου, στην προκείμενη περίπτωση το λειτούργημα που υποτίθεται  πως υπηρετείς, εξυπηρετείται αποκλειστικά από την πληρότητα της επιχειρηματολογίας, τότε η μεγάλη σπουδή περί την εμφάνιση καταλήγει να υπογραμμίζει την γνωστική και διαλεκτική πενία.

Να δώσω ένα παράδειγμα από διαφορετικό χώρο:

Η πιο «άχαρη» και «μουντή»  αυτοπαρουσίαση  που έχω δει στην  διαδρομή μου μέχρι τώρα, ήταν μιας εκ των πλέον δημιουργικών εταιριών επικοινωνίας και διαφήμισης της Ευρώπης, της Γερμανικής Eiler  & Riemel.  Όταν τους ρώτησα για το σκεπτικό τους, μου απάντησαν απλά «κρατάμε το χρώμα, τη φαντασία, την ευφυΐα, για όσα υπηρετούμε και όχι για να δείξουμε πόσο «γυαλιστεροί» είμαστε εμείς». Τα σέβη μου-σκέφτηκα τότε.

Επί της ουσίας:

Βαρέθηκα να ακούω αγορητές και αγορήτριες στο Κοινοβούλιο να διαρρηγνύουν  τα ιμάτιά τους για την «αντικειμενική ενημέρωση».

Ζητώ συγνώμη για το προσωπικό παράδειγμα, αλλά θυμήθηκα  μία  τακτική μεταφορά  που έκανα στην τάξη, την εποχή που είχα διδάξει στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας. (Το θυμάσαι αγαπητέ Ιορδάνη Χασαπόπουλε ή το κούρεψες και αυτό μαζί με τα τότε μακριά μαλλιά σου και τις φιλοσοφίες περί Free Speech  αντικουλτούρας στα πρότυπα του Berkeley-πριν αφομοιωθείς από το Mega ;)

Σήκωνα λοιπόν το τσιγαρόκουτο , και  έδειχνα την μπροστινή όψη του γαλλικού μπλε κουτιού με την τσιγγάνα.

«Αυτή είναι η είδηση-έλεγα- σωστά;»

Συμφωνούσαμε.

Γύριζα το κουτί και έδειχνα και την πίσω όψη.

«Ναι, αλλά είναι και αυτό είναι είδηση, που δεν είδαμε πριν . Σωστά;»  

Συμφωνούσαμε πάλι.

Στη συνέχεια, κοιτούσαμε τις πλαϊνές όψεις, την πάνω  την κάτω, και καταλήγαμε πως δεν υπάρχει «αντικειμενική αλήθεια» γιατί απλά, έχει σημασία το από πού κανείς βλέπει το γεγονός.

Κατά συνέπεια, η συζήτηση σε αυτό το σημείο (γιατί αυτό που λέω δεν είναι καμία σοφία) είναι απλά υποκριτική.

Δεν θα ήταν, αν όλοι όσοι συζητάνε  ήθελαν ειλικρινά μία Δημόσια Τηλεόραση με παρουσιαστές ειδήσεων ψυχρούς και αποστασιοποιημένους ιδεολογικά και συναισθηματικά από την κάθε Είδηση, αφήνοντας στη συνέχεια τον σχολιασμό σε δημοσιογράφους και πολιτικά πρόσωπα με ίσους και περιεκτικούς όρους.

Δεν μπορούν, δεν θέλουν, το έχουν αποδείξει.

Δεν θα ήταν υποκριτικά όλα αυτά, αν όσοι συζητάνε  μπορούσαν να ανεχτούν δημοσιογράφους –ανακριτές  που  «σφυροκοπούν» με δύσκολα ερωτήματαόλους ανεξαίρετα τους κομματικούς εκπροσώπους και τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων.

Δεν μπορούν, δεν θέλουν, το έχουν αποδείξει

Δεν θα ήταν υποκριτικά όλα αυτά, αν για παράδειγμα ο γνωστός κος «Τερένδιος Ταχύς»  (Τέρενς Κουίκ) δεν ήταν από τους πιο χαρακτηριστικούς δημοσιογράφους που συνέχεαν συστηματικά  και επίτηδες τον ρόλο του παρουσιαστή ειδήσεων με εκείνον του θυμικού σχολιαστή.

Ο κος Κουίκ έβγαλε και αυτός το λογύδριο του περί αντικειμενικότητας, ανερυθρίαστα, λησμονώντας τις εποχές που ως κεντρικός παρουσιαστής, εισήγαγε τα  γεγονότα με αποτροπιασμό, οδύνη, χαζοχαρούμενα γέλια, θυμό, γκριμάτσες και προκαταλάμβανε έτσι την κρίση του κοινού έναντι της όποιας είδησης που οφείλει να είναι πιο «ξερή» και από τη Σαχάρα.  Όταν πριν χρόνια είχα αναφέρει πως ο εν λόγω στο BBC της καλής εποχής θα είχε απολυθεί σε πέντε λεπτά αέρα, μόνο ξύλο δεν έφαγα, αλλά επιμένω, είχα πει την αλήθεια.

Μερικά συμπεράσματα:

1. Ως θεατής: Πιστεύω πως η ΕΡΤ του τελευταίου μήνα, είναι με απόσταση η καλύτερη που έχουμε δει εδώ και χρόνια. Θαυμάσιο δείγμα απελευθερωμένης από κομματικά δεσμά δημοσιογραφίας, με σημασία στην Κουλτούρα-την όποια κουλτούρα διαθέτουμε τέλος πάντων, και ιστορικό για την Ελλάδα σημείο αναφοράς αυτοδιαχείρισης ενός οργανισμού.

Απορίας άξιο, γιατί η αντιπολίτευση-πλην μεμονωμένων περιπτώσεων δεν επικεντρώθηκε στο μοντέλο που οι άνθρωποι της ΕΡΤ προτείνουν αυτή τη στιγμή. Θα έπρεπε πιστεύω, ενορχηστρωμένα  όλες οι πτέρυγες (πλην Χ.Α.) να εστιάσουν σε αυτό το σημείο, αν πραγματικά ενδιαφέρονται για την ΕΡΤ και όχι για το πως θα την επηρεάσουν στο μέλλον.

2. Χρυσή Αυγή: Θα συμφωνήσω με τους νεοναζί και μάλιστα κατηγορηματικά, σε ένα σημείο. Είναι δείγμα αδιανόητης πολιτικής και κυρίως επικοινωνιακής τυφλότητας ο αποκλεισμός τους από την ΕΡΤ, όποια μορφή και αν έχει ή θα πάρει στο μέλλον η Δημόσια Τηλεόραση. Αλήθεια! Οι επί της επικοινωνιακής στρατηγικής φωστήρες κυβέρνησης και λοιπών κομμάτων δεν αντιλαμβάνονται πως αυτός ο αποκλεισμός –του τρίτου σε δύναμη κόμματος-λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της μυθολογίας που η ίδια η Χ.Α. καλλιεργεί με κάθε τρόπο προς τα απελπισμένα πλήθη;  Εκτός, αν έχουν τελικά δίκιο αυτοί που ισχυρίζονται πως η Χ.Α. είναι το πιο βολικό εργαλείο του συστήματος . Χρησιμεύει ως μπαμπούλας από τη μία, και εκθέτει την Αριστερά από την άλλη εφόσον αυτή, επιμένει να χάνει την ψυχραιμία της και να αναλώνεται άσφαιρες συνθηματολογίες που δεν συγκινούν πια, κανέναν.  ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και όλα Μέλι Γάλα.

3. Τι θέλει ο «λαός».  Η πιο ανόητη θέση και η πλέον υποκριτική.  Ο «λαός» πρώτον, δεν είναι «ένα πράγμα». Δεύτερον, σε επίπεδο ευθύνης μίας ηγεσίας έναντι της κοινωνίας, το τι θέλει πλειοψηφία, είναι άσχετο-στο  συγκεκριμένο ζήτημα που θίγουμε. Η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση, οφείλει να είναι τελείως απαλλαγμένη από το άγχος της υψηλής τηλεθέασης και ακροαματικότητας και να προσφέρει πέρα από την ενημέρωση, αισθητική παιδεία. Ούτε η… εκκλησία έχει θέση εκεί (με όλο τον σεβασμό) ούτε ο… στρατός! Ευτυχήσαμε στην Ελλάδα, να ζήσουμε το Τρίτο Πρόγραμμα του Χατζιδάκι. Που ξεκίνησε από το 2% για να φτάσει στο 14,5% χωρίς καμία ποιοτική έκπτωση.  

Αυτό που «σκότωσε» ο Χατζιδάκις τότε, ήταν ο αυτιστικός ναρκισσισμός των δήθεν κουλτουραίων. Έφερε μέσα στο πρόγραμμα, ανθρώπους που ξέρανε καλά το αντικείμενό τους, είχαν δημιουργική αυτοπεποίθηση, και κατά συνέπεια δεν είχαν εκείνο το σαχλεπίσαχλο ύφος που παίρνουν οι επαγγελματίες «ευαίσθητοι», τα… «μελοκούδουνα» όπως τους αποκαλούσα μια φορά κι’ ένα καιρό. Η άλλη όψη του αλά Καζαντζίδη νταλγκά χωρίς όμως την αυθεντικότητα του λαϊκού τραγουδιστή.
Μετά την εποχή του Χατζιδάκι, ο  «λαός» εκπαιδεύτηκε συστηματικά στο life  style της ιδιωτικής τηλεόρασης από τη μία και μίσησε την Κουλτούρα από το αβυσσαλέο και νάρκισσο  δήθεν που σε πολλές εκπομπές της ΕΡΤ ξεχείλιζε.

4. Πολύς λόγος για το BBC. Πριν από λίγες μέρες λοιπόν,  είχε ένα κατά τη γνώμη μου σπουδαίο ρεπορτάζ για την Ελλάδα. (Greece in sickness and in debt ). Το παρουσίαζε ένα κεντρικό πρόσωπο του καναλιού, η γεννημένη στο Σουδάν Zeinab Badawi. Αν είχε γίνει στην Ελλάδα το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, κάποιοι θα έλεγαν πως το έφτιαξαν οι… κουκουλοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ και κάποιοι άλλοι θα έλεγαν πως είναι   «φιλελεύθερο πρόσχημα της Αστικής Τηλεόρασης».

Και αυτό, γιατί στην Ελλάδα, δεν υπάρχει η κουλτούρα «κάνω καλά τη δουλειά μου». Όλα, περνάνε με το στανιό μέσα από τα ιδεολογήματα με αποτέλεσμα ναεπικρατούν αυτοί που μας «αρέσουν» κατά περίσταση, και ας είναι άθλιοι ως επαγγελματίες.

Ας μη θίξουμε και το άλλο:  Υπήρχε ποτέ περίπτωση η Zeinab Badawi να είχε γίνει στην Ελλάδα αυτό που έγινε στη Βρετανία; Όχι, εκτός αν έπαιζε μπάσκετ, έτρεχε στο στίβο.

5. Τα Μουσικά Σύνολα. Η προσωπική μου αγωνία-το εννοώ- έχει να κάνει κυρίως με τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ , την Χορωδία, και το «ανώνυμο» προσωπικό .
Από όσα άκουσα, δεν υπάρχει καμία ξεκάθαρη θέση για το τι θα γίνουν. Και, κατά τη γνώμη μου, ειδικά τα Σύνολα και η Χορωδία, είναι από τις απειροελάχιστες περιπτώσεις  δημοσίων «σχημάτων» με πραγματικό και σημαντικό έργο. Η ακύρωσή τους, θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα (από τα πολλά) αυτής της Κυβέρνησης.

Ελπίζω, η «διαδικτυακή ΕΡΤ» να παραμείνει ζωντανή στο Ραδιομέγαρο, λειτουργώντας ως πραγματικό καθημερινό αυτοδιαχειριζόμενο παράδειγμα, αναγκάζοντας έτσι την Κυβέρνηση να κάνει την ΝΕΡΙΤ, ΕΡΤ.

twitter@pittasgeorge