Τρεις άνδρες και τρεις γυναίκες, οι ίδιοι που έκαναν το μάθημα τις δυο προηγούμενες μέρες, ανέπτυξαν χτες βράδυ (ώρα Ελλάδας) μέσω ίντερνετ το θέμα της αντίστασης της αυτόνομης διακυβέρνησης. Εξέθεσαν μία μία τις προκλήσεις της κυβέρνησης του Μεξικού και πώς απαντούν σ’ αυτές.
Άρχισαν το μάθημα με μια ιστορική αναδρομή. Οι μορφές διακυβέρνησης των ιθαγενών πριν την Κατάκτηση ποτέ δεν εξαλείφθηκαν εντελώς αλλά αντιστάθηκαν μέσα στο χρόνο. Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας και η Μεξικανική Επανάσταση δεν έφερε ανεξαρτησία στους αγροτικούς και ιθαγενικούς πληθυσμούς. Η δική τους ελευθερία ήρθε με την αυτονομία.
Η μεξικανική κυβέρνηση επιτίθεται στις κοινότητες σε πολλά επίπεδα.
Ένα επίπεδο είναι το πολιτικό, με τα ψέματα και τις υποσχέσεις των προέδρων και των βουλευτών, με τα οποία προσπαθούν να δείξουν ότι είναι κοντά στο λαό κι ενδιαφέρονται γι’ αυτόν, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που θέλουν είναι να υπηρετήσουν τον ισχυρό και να υπηρετηθούν. Η κυβέρνηση του Μεξικού, με τα τρία επίπεδα διακυβέρνησης (ομοσπονδιακή, πολιτειακή, δημοτική) υπόκειται σε μια σειρά εξαρτήσεων που κορυφώνονται στην υποταγή στο νεοφιλελευθερισμό. Οπότε είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα καλό για το λαό. Οι ζαπατίστας δεν περιμένουν τίποτα από το κράτος, ούτε χάνουν την ενέργειά τους ασχολούμενοι με το κράτος. Επικεντρώνονται στην οικοδόμηση της αυτονομίας τους.
Σε ιδεολογικό επίπεδο τα ΜΜΕ παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Μεταδίδουν τα ψέματα των πολιτικών καθώς και προγράμματα για να ξεχνιέται ο κόσμος (σαπουνόπερες, ποδόσφαιρο). Απέναντι σ’ αυτά οι ζαπατίστας χρησιμοποιούν κι εκείνοι τα δικά τους μέσα: τα κοινοτικά ραδιόφωνα για ενημέρωση και ενίσχυση του αγώνα, κάνουν παραγωγές βίντεο, οργανώνουν πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες (δεν βλέπουν ποδόσφαιρο, αλλά παίζουν ποδόσφαιρο).
Σε ιδεολογικό επίπεδο η κυβέρνηση κάνει πόλεμο και στο ίδιο το έδαφος των κοινοτήτων. Χτίζει σχολεία κοντά στα ζαπατιστικά αυτόνομα σχολεία, που είναι μεγαλύτερα και με υποδομές, λέγοντας ότι η ζαπατιστική εκπαίδευση δεν αξίζει τίποτα. Όπως είπαν οι δάσκαλοι, η ζαπατιστική εκπαίδευση είναι για να υπηρετεί την κοινότητα και όχι το σύστημα. Οι κυβερνήσεις έχουν πολυτελή κτίρια και χρήμα, αλλά δεν έχουν σχέση με το λαό. Τα γραφεία της ζαπατιστικής διακυβέρνησης είναι μικρά οικοδομήματα, κάποια χωρίς καν τοίχους. Γιατί δεν είναι εκεί η αντίσταση, αλλά μέσα στις καρδιές των ζαπατίστας.
Όσοι λαμβάνουν αρμοδιότητες δεν παίρνουν μισθό (αντίθετα μ’ ό,τι συμβαίνει στους πολιτικούς) αλλά ανάλογα με το τι έχει συμφωνηθεί σε κάθε ζώνη, μπορεί να υποστηρίζονται με φαγητό. Επίσης, αντίθετα με τους πολιτικούς, οι ζαπατιστικές αρχές κάνουν όλες τις δουλειές που τους αναλογούν, προσωπικές και κοινοτικές. Δεν τους υπηρετεί κανείς, εκείνοι υπηρετούν το λαό.
Σε οικονομικό επίπεδο η κυβέρνηση επιτίθεται με επιδόματα και προγράμματα ανάπτυξης. Είναι αλήθεια ότι κάποιοι σύντροφοι έχουν αποπλανηθεί από αυτά, αλλά σε καμία περίπτωση “δεν πρόκειται να τελειώσουν με την οργάνωση”. Ο σκοπός αυτών των προγραμμάτων (ανέφεραν τα συγκεκριμένα που υπάρχουν για την ύπαιθρο του Μεξικού) είναι ο έλεγχος των κοινοτήτων και η ενίσχυση της εξάρτησης. Η ζωή των κοινοτήτων δεν βελτιώνεται αλλά χειροτερεύει, καθώς εξαρτώνται απόλυτα από το κράτος και, για να πάρουν τα επιδόματα, υποχρεώνονται σε συγκεκριμένο τύπο ανάπτυξης και οικογενειακού προγραμματισμού. Ταυτόχρονα, μαζί, για παράδειγμα, με την Εθνική Εκστρατεία κατά της Πείνας που κήρυξε το Ενρίκε Πένια Νιέτο (σημερινός πρόεδρος του Μεξικού), ήρθε και η αύξηση της τιμής της βενζίνης, δηλαδή η αύξηση στις τιμές των τροφίμων. Η οικονομία είναι έτσι στημένη ώστε να έχει ο λαός ανάγκη τα επιδόματα.
Οι ζαπατίστας δεν ακούν τις κυβερνήσεις. Δεν ενδιαφέρονται για τις προσφορές τους καθώς γνωρίζουν ότι τίποτα καλό δεν μπορούν να φέρουν.
Συλλογικές εργασίες: Για να ενισχύσουν τους συντρόφους που αναλαμβάνουν αρμοδιότητες (π.χ. να τους πληρώσουν τα εισιτήριά τους για να πάνε σε κάποιο μέρος, ή να μείνουν κάπου για να καταρτιστούν σε κάποιο θέμα) έχουν οργανώσει συλλογικές εργασίες στις οποίες συμμετέχουν εκ περιτροπής τα μέλη της κοινότητας (συλλογικά χωράφια ή συλλογικά βοσκοτόπια).
Αυτόνομες ζαπατιστικές τράπεζες: Για να αποκλειστεί η πιθανότητα εξάρτησης από τις τράπεζες συντρόφων με σοβαρά προβλήματα υγείας που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στις κοινότητες, έχουν ιδρύσει αυτόνομες ζαπατιστικές τράπεζες. Αυτές δίνουν στους άρρωστους συντρόφους το ποσό που χρειάζονται για τη θεραπεία, και χρεώνουν ένα μικρό τόκο (έτσι συμφωνήθηκε η λειτουργία των τραπεζών). Αν ο σύντροφος γίνει καλά, σιγά σιγά αποπληρώνει το δάνειο. Αν πάλι όχι, παραγράφεται. Τις τράπεζες διαχειρίζονται τα Συμβούλια Καλής Διακυβέρνησης με πόρους που διαθέτουν. Η διαχείρισή τους ελέγχεται από τις Επιτροπές Περιφρούρησης (βλ. τις εργασίες στην πρώτη μέρα του σχολείου).
Αυτόνομη τράπεζα των γυναικών στη ζαπατιστική διοίκηση (Banco Autónomo de Mujeres Autoridades Zapatistas, ΒΑΝΑΜΑS): η τράπεζα αυτή ιδρύθηκε από γυναίκες και σκοπός της είναι να ενισχύει συνεταιριστικές προσπάθειες γυναικών. Τα έσοδά της προέρχονται από τους συνεταιρισμούς.
Οι ζαπατίστας δεν έχουν καμία σχέση με τη μεξικανική κυβέρνηση. Όπως είπαν ούτε ζητάνε, ούτε περιμένουν τίποτα από αυτή. Υπάρχει ωστόσο πρόβλημα στις μεικτές κοινότητες όπου συνυπάρχουν ζαπατίστας και μη ζαπατίστας (τους ονομάζουν partidistas, δηλαδή οπαδούς των κομμάτων). Όταν οι μη ζαπατίστας θέλουν να συμμετάσχουν σε κάποιο πρόγραμμα, πιέζουν τους ζαπατίστας που δεν θέλουν να συμμετάσχουν. Σε ένα παράδειγμα που έφεραν οι δάσκαλοι, οι μη ζαπατίστας είχαν κόψει το νερό στους ζαπατίστας ως μέτρο πίεσης για να δεχτούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Μ’ αυτόν τον τρόπο η κεντρική κυβέρνηση προκαλεί συγκρούσεις στο εσωτερικό των κοινοτήτων.
Μια άλλη πολύ σημαντική κρατική πρόκληση είναι οι στρατιωτική [τα ζαπαταστικά καρακόλ είναι περικυκλωμένα από στρατόπεδα]. Εκτός από τις οργανωμένες επιχειρήσεις του στρατού (οι δάσκαλοι ανέφεραν την επιχείρηση του 1995, που στόχο είχε να πιάσει του “επικεφαλής” των ζαπατίστας), το κράτος οργανώνει τους ιθαγενείς σε παραστρατιωτικές ομάδες που επιτίθενται στις κοινότητες. Οι δάσκαλοι ανέφεραν την επίθεση του 1997, εννοώντας πιθανότατα τη Σφαγή του Ακτεάλ (εδώ ένα παλιότερο ποστ) αν και δεν την κατονόμασαν. Οι ζαπατίστας δεν απαντούν επιθετικά σε αυτές τις προκλήσεις. Δεν στρέφονται ένοπλα κατά των παραστρατιωτικών, καθώς θεωρούν ότι τους χρησιμοποιεί το σύστημα και δεν είναι αυτοί ο εχθρός. Πριμοδοτούν το διάλογο, τις καταγγελίες, και αρκετές φορές αναγκάζονται να εκτοπιστούν για να αποφύγουν τις προκλήσεις.
Απέναντι στη προσπάθεια ελέγχου της τροφής, οι ζαπατίστας παράγουν οι ίδιοι την τροφή τους και φυλάσσουν σπόρους από παραδοσιακές ποικιλίες. Απέναντι στον έλεγχο της υγείας, απαντούν με τα αυτόνομα κέντρα υγείας αλλά και τη διαφύλαξη της γνώσης των θεραπευτικών ιδιοτήτων των φυτών.
Όπως είπαν οι δάσκαλοι, αυτό που θέλει το σύστημα είναι να τελειώσει με την κοινοτική ζωή, να μετατραπούν οι άνθρωποι σε ιδιώτες, να γίνουν τα πάντα εμπόρευμα (συμπεριλαμβανομένης και της γης). Οι ζαπατίστας απαντούν με οργάνωση, ενημέρωση, συλλογικότητα, συμμετοχή των γυναικών, και αυτοκυβέρνηση. Γιατί “ένας λαός που καθορίζει την τύχη του έχει μέλλον, ενώ ένας λαός κατευθυνόμενος δεν έχει τίποτα.
Στο διάλειμμα για την αποστολή των ερωτήσεων μέσω chat, μεταδόθηκε ηχητικό αρχείοπου ενημέρωνε για την πτήση στρατιωτικών αεροσκαφών πάνω από τα καρακόλ κατά τα δύο πρώτα βράδια λειτουργίας του Μικρού Ζαπατιστικού Σχολείου.
Το σημερινό μάθημα θα έχει θέμα τη δικαιοσύνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου